Vorige week ben ik begonnen met mijn werk op het kantoor van FrayBa. De eerste dagen heb ik vooral veel artikelen en getuigenverklaringen gelezen, ter voorbereiding op de hoorzitting van het Tribunal Permanente de los Pueblos op vrijdag. Dit tribunaal (in het Nederlands Permanent Volkerentribunaal) is een internationaal opinietribunaal met een niet-gouvernementeel karakter, dat zich richt op de oorzaken van schendingen van fundamentele rechten van mensen. Hierbij wordt door een groep van mensen die een erkende morele autoriteit hebben gekeken of er daadwerkelijk sprake is van schendingen van mensenrechten en uiteindelijk wordt er voor de internationale publieke opinie een uitspraak gedaan tegenover de schenders van deze rechten. Voor meer informatie over dit tribunaal zie http://www.tppmexico.org/que-es-el-tpp/ (in het Spaans) en http://nl.wikipedia.org/wiki/Permanent_Volkerentribunaal (in het Nederlands).
Op donderdagochtend vertrokken wij met een groep van FrayBa naar Limonar, een dorpje op ongeveer 7 uur rijden van San Cristóbal. Na een mooie, maar vermoeiende reis met veel hobbels en haarspeldbochten kwamen we aan in het dorp, waar we direct getuige waren van de slachting van een koe voor het ontbijt van de volgende dag.
's Avonds was er een persconferentie, waarbij personen uit verschillende dorpen hun aanklachten van de volgende dag alvast kort vertelden. Nouja, kort... In Mexico is het heel gewoon dat mensen hun punt een aantal keer herhalen, om er zeker van te zijn dat het goed over komt wat ze bedoelen.
Uiteindelijk was het klaar en moesten wij aan het werk met het uitzoeken van de foto's, audio, video en verslagen, om alles later op internet te kunnen plaatsen.
Na het werk heb ik het feest maar overgeslagen, omdat we de volgende ochtend weer vroeg op moesten. Er was namelijk om 5 uur 's ochtends een Maya-ritueel gepland. Gelukkig begon dat uiteindelijk pas om 7 uur (in Mexico moet je er rekening mee houden dat alles minimaal een half uur later begint dan afgesproken).
Na het ritueel begon de zitting. Hierbij kwamen verschillende zaken aan bod. Per regio mocht een groepje personen vertellen over de gebeurtenissen bij hen in het dorp, wat eraan vooraf gegaan was en over de huidige situatie. Hierbij vertelden mensen over de gedwongen verhuizingen in de regio (doordat inwoners bedreigd worden door paramilitaire groeperingen zien zij zich gedwongen elders te gaan wonen), over verdwijningen van personen en over massamoorden. Een van de zaken die hierbij aan bod kwam was de massamoord van Acteal, waar ik in mijn volgende blog meer over zal vertellen. Gelukkig had ik bijna alle getuigenverklaringen van tevoren al gelezen, waardoor ik al voorbereid was op de verhalen. Het was en blijft echter moeilijk om mensen te horen vertellen over de manier waarop hun zus is mishandeld, verkracht en vermoord.
Een van de verhalen die mij het meest is bijgebleven was van een man waarvan zijn vader was verdwenen na een inval van paramilitairen in hun dorp. Na een paar maanden zijn ze erachter gekomen dat zijn vader is mishandeld en gemarteld en uiteindelijk om het leven is gebracht. Zij hebben zijn botten gevonden samen met de botten van een andere man. De zoon herkende de kleding van zijn vader, waardoor zij wisten dat zijn vader vermoord was. Toen de mensen van de regering kwamen om het graf leeg te ruimen, hadden zij slechts een laken bij zich waar alle botten met geweld op werden gegooid, zoals de zoon zei: "alsof het botten van beesten waren, zo respectloos". Hierna heeft de zoon vele malen navraag gedaan bij verschillende instanties om de botten van zijn vader terug te krijgen. Telkens werd hij naar een andere instantie gestuurd of werd hem bij de instantie verteld dat ze niet wisten waar de botten gebleven waren. Zijn familie heeft zo vaak navraag gedaan over het overschot van zijn vader, dat de politie zelfs dreigde personen op te pakken, omdat ze de familie niet konden of wilden helpen. Voor deze familie is de manier waarop de botten van zijn vader behandeld zijn of het feit dat ze de vader niet kunnen begraven bijna nog erger dan het feit dat hij vermoord is.
Het is heel triest om de hele dag naar deze verhalen te luisteren (het duurde tot 18.00 uur). Daarnaast is het frustrerend, omdat je weet dat het heel moeilijk is om deze situatie te veranderen. Uit alle verhalen werd namelijk duidelijk dat de regering niet bereid is om te helpen, de inheemse bevolking tegenwerkt of zelfs paramilitairen betaalt om mensen te bedreigen of vermoorden. In alle gevallen werd duidelijk dat de regering de schendingen van mensenrechten niet of niet voldoende heeft onderzocht, waardoor de daders vaak niet gestraft worden.
Na alle getuigenverklaringen te hebben gehoord, maakten de rechters hun vonnis bekend. Zij besloten dat er inderdaad sprake was van de schending van mensenrechten en dat de regering hiervoor verantwoordelijk gehouden kon worden. Dit was een van de 3 voorbereidingen op de echte zitting die zal plaatsvinden in september 2014. Hier zal dan ook pas een echte uitspraak gedaan worden door het TPP.
De volgende dag was ik blij dat ik weer in San Cristóbal was. Hoewel veel verhalen die tijdens de hoorzitting verteld werden al bekend waren, gaat het je toch niet in de koude kleren zitten om deze getuigen hun verhaal te horen doen. Na een hele dag verklaringen over geweld en wreedheden is het dan fijn om je even ergens anders mee bezig te kunnen houden. Deze bijeenkomst heeft er echter ook voor gezorgd dat ik nog meer ben overtuigd van het goede werk dat FrayBa doet en ik hoop dat ik hier mijn steentje kan bijdragen.
Volgende week meer over de gebeurtenissen in Acteal en over de herdenkingsdienst die ik daar heb bijgewoond!
P.S. Mochten er vragen zijn, dan kan er natuurlijk altijd contact met mij opgenomen worden door een reactie te sturen of door mij te mailen via vera_eliens@live.nl