Natuur- en Milieuonderwijs in het Amazonegebied

De noodzaak van natuur en milieubewustwording Rurrenabaque is een stad gelegen langs de rivier de Beni aan de voet van het Andesgebergte op de overgang naar het uitgestrekte Boliviaanse Amazone laagland. Het is een belangrijke bestemming voor de ecotoerist. Dit komt door de ligging nabij de nationale parken Madidi en Pilón Lajas en de laagland wetlands, die gezamenlijk een grote variatie aan flora, fauna, landschappen en ecosystemen herbergen. De regio heeft de hoogste biodiversiteit index van het hele Amazonegebied. In het Madidi park leven 40% van alle bekende Zuid-Amerikaanse zoogdieren en amfibieën soorten en meer dan 11% van alle bekende vogelsoorten in de wereld. Meerdere soorten worden bedreigd. Het gebied is tevens het leefgebied van de Tacana, Chimani, Moséten en Ese Ejja inheemse volken. De lokale economie is sterk afhankelijk van de rijkdom aan natuur. Verschillende natuurorganisaties van de inheemse bevolking bieden toeristische jungle tours aan. Bij de stadsbevolking van Rurrenabaque, die voor een groot deel uit migranten bestaat, ontbreekt kennis en noodzaak ter behoud van het tropisch regenwoud. De meeste bewoners zijn nauwelijks in contact geweest met de natuur van de Amazone. Hun kinderen realiseren zich niet welke waarde hun omgeving heeft. Goede voorlichting of structureel onderwijs hierover ontbreekt in Bolivia. Ondertussen, als gevolg van niet-duurzame ontwikkeling van stadsuitbreiding, wegenbouw, vervuiling, bosbranden en ontbossing verslechteren de milieuomstandigheden in Rurrenabaque en de omliggende bosgebieden snel. Dit schaadt de kwaliteit van leven en uiteindelijk de economische basis van de plaatselijke economie. Vergelijkbare situaties bestaan ook elders in het Amazonegebied en er is grote behoefte aan de ontwikkeling en invoering van natuur- en milieubewustwordingsprogramma's. In 2009 is Amazon Fund benaderd door de lokale inheemse Tacana organisatie San Miguel del Bala met het verzoek om een natuur- en milieu-onderwijsprogramma te ondersteunen ter bevordering van milieubewustwording voor schoolkinderen in Rurrenabaque. Projectdoelstelling De lange termijn doelstelling van het programma is om het natuur en milieubewustzijn te vergroten bij de lokale bevolking van Rurrenabaque, zodat dit kan bijdragen aan het behoud van de Amazonenatuur en haar biodiversiteit. Tijdens een proeffase van 2 jaar richt het programma zich op 3 urbane scholen in Rurrenabaque en één plattelandsschool. Bij positieve resultaten en voldoende financiële middelen zal het programma worden verlengd en uitgebreid naar andere Amazone regio's. Het streven is dat het programma uiteindelijk onderdeel wordt van het onderwijs curriculum. Interventiestrategie Milieuonderwijs en het bevorderen van het natuur- en milieubewustzijn spelen een belangrijke rol in het gedrag van mensen en hun deelname aan het behoud van natuur, milieu en duurzame ontwikkeling. Investeren in jongeren is investeren in morgen. Bewustzijnsbevordering van de milieuproblematiek is de beste manier om lange termijn resultaten met blijvende impact te behalen. In combinatie met natuurbehoud wordt bovendien zelfredzaamheid van de lokale bevolking bevorderd. De focus van het programma ligt op praktische activiteiten en ervaringen in en met de natuur zelf. Te leren van de inheemse bevolking. Er kennis opdoen over de relatie bodem - flora - fauna, ecologische relaties kunnen leggen en de waarde van de omgeving leren herkennen, met name die van het tropische regenwoud. Dit alles als basis voor bewustwording van de noodzaak van milieu en natuurbehoud en ter vergroting van zelfredzaamheid in natuurbeheer. Projectbeschrijving en activiteiten Programma Basisschool onderwijs: De nadruk ligt op onderwijs door de ontwikkeling van schooltuinen en de aanplant van fruitbomen, compostering en hergebruik van organisch afval, gewas-, bodem- en waterbeheer, milieu en gezondheid. In de schooltuinen leren kinderen om verse lokale groenten en fruit te kweken, hun gezondheid op peil te houden en de zelfvoorziening te verbeteren. Daarnaast worden educatief materiaal en praktische lesmethoden ontwikkeld. Aan het proefproject werken vier scholen mee. Programma Middelbaar onderwijs: De nadruk ligt op het behoud van de Amazonenatuur. De strategie is om de kennis en ervaringen van de inheemse Tacana gemeenschap te mobiliseren vanuit hun eco-etnische centrum in San Miguel del Bala. Door praktisch en toegepast veldwerk in het regenwoud leren studenten over de waarde van de natuur en het behoud en het duurzaam beheer van het regenwoud, maar ook over de traditionele manier van leven van de Tacana bevolking. Het programma wordt aangevuld met lessen op school. Programma bewustwording bij de bevolking in het algemeen: Dit programma is gericht op de volwassen stedelijke bevolking van Rurrenabaque. De nadruk ligt op bewustwording en houding- en gedragsverandering ter bevordering van natuurbehoud. Dit programma omvat discussies en workshop over de economische aspecten van de waarde van de natuur voor de lokale economie van een van Bolivia´s belangrijkste eco-bestemmingen. Planning van de activiteiten 2012-2015 Dankzij financiële ondersteuning van donateurs is het programma in mei 2013 kunnen starten. Inmiddels zijn de schooltuintjes op de deelnemende scholen aangelegd en zijn de voorbereidingen van het middelbaar onderwijs programma gaande. Binnenkort zullen twee Nederlandse biologen deskundig op het gebied van praktisch veldwerk en didactiek, op vrijwillige basis het project in Bolivia assisteren, met name bij het maken van praktisch onderwijsmateriaal en bij het trainen van lokaal personeel in het gebruik van dit materiaal. Benodigde fondsen: Proeffase van 2 jaar (2013-2014) € 33.110,- zijn de begrote kosten voor de proeffase van 2 jaar zoals hierboven beschreven. € 20.000,- is inmiddels (augustus 2013) beschikbaar; er ontbreekt nog € 13.110. Vervolgfase van 3 jaar (2015-2018) € 30.000,- zijn de geschatte totale kosten voor een vervolgfase van 3 jaar, waarbij lokale scholen en onderwijsinstanties in toenemende mate financieel zullen bijdragen, zodat de financiële ondersteuning van Amazon Fund kan worden afgebouwd.